Onze woorden en Gods Woord

Woorden… ze kunnen zalven en snijden, opbouwen en afbreken, doden en
weer levend maken.
Ik heb het al een aantal keer gehad over dit experiment, dat ik samen met mijn
dochter heb uitgevoerd: je neemt twee identieke potjes gekookte rijst en sluit
ze af. Je zet ze een eindje uit elkaar in dezelfde kamer. Tegen het ene potje ga
je elke dag slechte kritiek uiten: je bent niets waard, straks ben je enkel nog
schimmel enz. Tegen het andere potje ga je elke dag lovende woorden spreken:
je bent mooi, je blijft prachtig, enzovoort. Na drie weken zet je de potjes naast
elkaar en dan zie je dit verschil: het eerste potje ziet er hoofdzakelijk groen uit,
het tweede is mooi wit gebleven, kan je gewoon nog smakelijk opeten.
Dat is het effect van woorden. En we hebben daar eigenlijk geen experiment
voor nodig, om te weten wat woorden kunnen teweegbrengen. Je hoeft soms
maar een paar keer gezegd te worden dat je niet voldoet, om voor de rest van
je leven onzeker te zijn en geen uitdaging meer te durven aangaan.
Anderzijds kan een getuigenis van iemand tot actie leiden, denk bv aan het
journaal, aan mensen die in Marokko midden in de aardbevingszone trachten
te overleven… de woorden van zo’n getuigenis kunnen mensen ertoe aanzetten
om veel te geven of om actie te ondernemen. Woorden kunnen ons absoluut
motiveren om goede dingen te doen, en ze kunnen ons binnenin veranderen.
En het is niet raar dat woorden zoveel kracht hebben, want God heeft met
behulp van het Woord geschapen! Uit Zijn Woord kwam leven voort! En wij, wij

zijn naar Zijn beeld geschapen. Maar de wetenschap dat woorden een groot
effect kunnen hebben, in negatieve en in positieve zin, geeft ons een grote
verantwoordelijkheid.

De lezing uit Numeri over de verkenning van het Beloofde Land staat vol
gesproken woorden. Ik stel het me zo voor dat de twaalf verkenners
terugkwamen bij Mozes en Aäron als leiders. Ik zie ze al van ver afkomen en
dan komen ze voor de leiders, die natuurlijk benieuwd zijn en voor het volk dat
daarrond staat en ook zeer benieuwd is… En dat ze zo’n beetje door elkaar
staan te vertellen, want ze moeten de leiders van hun gelijk overtuigen.
Maar met het spreken, voel je gelijk de ontgoocheling.
Er zijn er tien die beweren dat de vijand te sterk is, te steden te stevig
ommuurd, de vijanden zijn als reuzen, het volk van God is daarbij vergeleken
als sprinkhanen.

Dat gegeven op zich, dat de verkenners zich zeer klein voelden tegenover de
vijand, wordt door de twee positieve spionnen, Jozua en Kaleb, niet ontkend.
Maar hun visie op de feiten is wel van heel andere aard:
‘Wees niet bang voor de bevolking van het land: die vermorzelen we met
gemak. Zij hebben niemand die hen beschermt en wij worden bijgestaan door
de HEER . Wees dus niet bang voor hen.’
Zij verwijzen dus naar de Heer. Het volk van God is niet groot of heldhaftig.
Maar ze zijn sterk door de aanwezigheid van God in hun midden.
Zo verwees ook de kleine David, toen hij voor de reus Goliath stond, naar God!
Hij was niet onder de indruk van de grootte van de reus, omdat die grootte
tegenover Zijn God, in het niet verdween.

Het is een uitnodiging aan ons adres om anders te kijken niet bang te zijn van
grote uitdagingen, of hoge bergen zorgen, waarvan we denken dat we er nooit
overheen zullen kunnen kijken. Misschien heb je een partner waarmee je
absoluut niet kunt praten, misschien maak je je zorgen om de toekomst van
een kind of kleinkind, misschien zit er een ziekte of kwaal in je lijf waarvan je
denkt: ik kom hier nooit meer vanaf of je loopt tegen jezelf aan, wanneer je

steeds weer dezelfde fouten maakt. Zulke dingen kunnen hoge bergen zijn,
waardoor je het zicht op een uitweg en op gelukkig zijn verliest. En het klopt
dat wij klein zijn in verhouding tot deze bergen. Maar we zijn niet alleen. Wat
staat er in psalm 121? We zouden het dagdagelijks luidop moeten reciteren. Ik
prent mijn kinderen dit vers in: Ik hef mijn ogen op naar de bergen. Waar komt
mijn hulp vandaan? Mijn hulp komt van de Here God, die hemel en aarde
gemaakt heeft!
Dat zijn de woorden van Jozua en Kaleb. Straks zien we wat die teweeg
brengen, maar eerst even naar het resultaat van de woorden van de tien
negatieve spionnen.
Zij hebben hun boodschap trouwens kracht bijgezet door emotioneel gekozen
woorden: het land verslindt (!) zijn inwoners. Ze zijn uitzonderlijk (!) lang, wij
zijn nietige(!) sprinkhanen. Het is het soort woorden dat we in politieke
debatten vinden om mensen naar deze of gene kant mee te trekken.
Wanneer de mensen die woorden horen, beginnen ze werkelijk te huilen. Zo
lang trachten ze al te overleven in de woestijn met in hun hart de belofte van
het Beloofde Land en nu ze er eindelijk bijna zijn, valt alle hoop in duigen. Ze
huilen en weeklagen luid en laten zich verschrikkelijke dingen ontvallen: Waren
we maar in Egypte gestorven! Kunnen we niet beter teruggaan!
Je ziet hier direct en duidelijk de impact van de woorden van tien mensen op
een enorme massa.
Dat is op vandaag niet anders. Influencers, politici, beroemdheden, beroemde
wetenschappers die naar voor worden geschoven… maar ook de vele berichtjes
die ons via algoritmes worden gestuurd, die beïnvloeden ons. Ze polariseren
ook. Zoek jij voortdurend berichten over positief denken, dan krijg jij ook
allerlei zonnige post binnen. Zoek jij juist de kritische stemmen op, dan zullen
jou veel dergelijke artikelen voor de ogen komen. We weten dat, maar toch
lezen we wat op social media voorbijkomt vaak zonder genuanceerde bril. Het
is zo, zoals wij het gelezen hebben.
Ook in het klein, als je ergens met mensen samenzit, kan één negatieveling die
binnenkomt de hele sfeer gaan bepalen. En niet voor niets kennen we de
uitdrukking: een zonnetje in huis. Wanneer die persoon zich laat zien, drogen
alle regenbuien op.

In de kerk gaat het over geloof. Geloof je erin? Nee, dat is te kort door de
bocht; beter is: geloof je erin met God aan je zijde? Want daar is sprake van
echt geloof, waar wij onszelf veel te klein vinden om de situatie om te keren.
Jozua en Kaleb staan op de beloften van God. Het Beloofde Land is voor Zijn
volk bedoeld. Ze hebben de belofte al, ze moeten alleen nog luisteren naar
Gods stem in de strijd en mét Hem overwinnen. Daarom roepen ze op: ‘Wees
dus niet bang’. Helaas helpt het niet; de mensen morren en klagen dat het geen
naam heeft. Wat we niet gelezen hebben, - dat staat in het vervolg - is … (zeer
kwalijk) dat God niet voldoende moed bij de mensen vindt om het Beloofde
Land binnen te gaan en vervolgens zal het ook zo gaan zoals ze zeggen en ze
zullen het Beloofde Land niet binnengaan, pas 40 jaar later zal de volgende
generatie dat doen.
Het zal gaan zoals ze gezegd hebben… Ze zullen het Beloofde Land niet
innemen.
Ook hier wéér zien we een voorbeeld van hoe negatief denken en negatief
spreken uiteindelijk leidt tot verschrikkelijke omstandigheden. Je kent vast wel
mensen die altijd klagen over allerlei kwalen en onrust of een reeks van
vreselijke dingen die hen overkomt. Ik ben al zo moe door al die rugpijn en nu
komt er nog eens bij dat ik wakker lig omdat mijn nichtje zwaar ziek is en ze kan
niet meer op haar moeder rekenen omdat die vorig jaar is ingestort. Ze moet
daar nu eigenlijk ook nog voor zorgen in haar toestand. Komt erbij dat ze
waarschijnlijk niet genoeg geld meer heeft, want ze is een half jaar geleden
ontslagen. Wat mij toch altijd overkomt, ik snap het niet…
Naast het feit dat het oplucht om je verhaal eens te vertellen en dat dat goed
is, als je enigszins respect toont voor de luisteraar… is het herhalen van een
dergelijke klaagzang als een mantra een verschrikkelijk iets. Want ons denken
lijkt ook wel op algoritmen te werken; hoe meer we onszelf negatief horen
spreken, hoe erger de negativiteit in onszelf en ook rondom ons heen wordt.
Er zijn heel wat tips voor positief denken op het internet te vinden, maar hoe
staat het in de Bijbel? Wat reikt God ons aan?
- Ten slotte, broeders en zusters, laat u leiden door al wat waar is, al wat
edel, rechtvaardig, zuiver, beminnelijk en eervol is, kortom door al wat
deugdzaam is en lof verdient. Filp 4:8 – wees niet bezig met het
negatieve; investeer daar niet in; zoek naar het goede en zoek God die
met u de strijd zal overwinnen.

- Stapel geen boosheid op boosheid, geen klaagzang op klaagzang, maar
probeer het te doorbreken, samen met God.
- Zoek in de Bijbel Zijn beloften. Zij naam is bijvoorbeeld: Ik ben er voor
jou. Je moet niet bidden om te vragen of God bij jou aanwezig wil zijn;
dat is Zijn naam! Je moet gaan staan op Zijn belofte! God, U bent
aanwezig in mijn leven. Met mijn God spring ik over een muur!!
De Bijbelverzen die we in Hebreeën lazen, drukken het uit: Het Woord van God
is levend en krachtig! Het is levend en krachtig in ons leven. Ik kan alleen maar
aanraden om het zoveel mogelijk te lezen, om het paraat te hebben!
Hebreeën heeft nog meer voor ons in petto: Het woord van God is ook
scherper dan een tweesnijdend zwaard: het dringt diep door tot waar ziel en
geest, been en merg elkaar raken, en het is in staat de opvattingen en
gedachten van het hart te ontleden.
En daarin zit de échte kracht van Gods Woord. Het is in staat mensen te
veranderen. Is het moeilijk om mensen te veranderen? Om hen een gewoonte
af te leren? Om hen iets op een andere manier te laten doen?... Dat is
aartsmoeilijk! Maar Gods Woord verandert.
Ik weet nog dat ik vaak discussies had, omdat ik bepaalde zaken dacht beter te
weten. Ik ergerde mij er dan ook aan dat mijn gesprekspartner niet luisterde,
maar alleen maar met zijn eigen argumenten kwam. En toen las ik psalm 131:
Heer, niet trots is mijn hart, niet hoogmoedig mijn blik. Ik zoek niet wat te groot
is voor mij en te hoog gegrepen. Nee, ik ben stil geworden, ik heb mijn ziel tot
rust gebracht. Dat vers heeft mij en de mensen rondom mij enorm geholpen!
God kent ons en als je dagdagelijks met Bijbelverzen bezig bent, dan kom je er
tegen, die Hij echt persoonlijk aan je meegeeft, vaak confronterende, want je
merkt inderdaad, zoals we lazen in Hebreeën: niets blijft voor God verborgen.
Het kan goed zijn, als je iemand bent die de neiging heeft tot klagen, dat je de
verzen tegenkomt: hou je aan mijn geboden, dan zal je vreugde volkomen zijn/
wees dankbaar en verheug je in de Heer/ laat de Heer je vreugde zijn/ de
vrucht van de Geest is blijdschap en noem het maar.
De uitwerking van de woorden van Jozua en Kaleb, is niet mis. Zij zullen het
land overwinnen, samen met de volgende generatie en samen met God. Jozua
betekent: God is mijn verlossing. Hij wist het, hij leefde in die geest. Kaleb
betekent ‘hond’. Zoals een hond trouw is aan zijn baas, zo was Kaleb trouw aan
God. Van hem staat er geschreven: Mijn dienaar Kaleb, die door een andere

geest bezield was en mij volkomen trouw is gebleven, hem zal ik naar het land
brengen…
Trouw blijven aan God, dicht bij God blijven, zorgt voor overwinning, is het niet
op de omstandigheden, dan wel over je eigen denken, dat zo vaak vastzit,
vastkleeft aan het stof, aan heel eigenaardige dingen, dat vastkleeft aan een
woord dat jij als beledigend hebt ervaren, dat zich vastzuigt aan verwachtingen:
iedereen moet handelen zoals jij het precies verwacht, anders ben je
ontgoocheld. Ons denken dat de leugens gelooft van: vroeger was het beter.
Ons denken dat zich richt tegen bepaalde mensen, alsof we tegen mensen te
strijden hebben. En zo kunnen we nog een tijdje doorgaan.
We moeten er beter niet mee doorgaan!
Beter is het om ons door het Woord van God te laten aanspreken. En onze
gedachten en onze woorden door Zijn Woord danig te laten beïnvloeden, dat
wij woorden van leven spreken, dat er geen kloof zit tussen ons woord en dat
van God, dat ij bereid zijn te groeien, om de kloof te dichten.
Laat de Heer uw vreugde zijn. Laat je leven vreugde zijn!