Vergeving en gerechtigheid

Beschrijving
Veertig dagen zat Noach in de ark.
Hij laat een duif buiten en een raaf, om in te schatten hoe de situatie is, maar het zijn niet de wetenschappelijke resultaten die bepalen of Noach uit de ark stapt.
Het was ook niet het weer buiten, dat Noach ertoe leidde een ark te gaan bouwen, neen, hij deed dat in vertrouwen op God. Eruit stappen gaat ook, luisterend naar Gods stem. Niet eerder, niet later.
Het stukje Genesis dat we gelezen hebben, is mooi opgebouwd en die opbouw zegt iets over de relatie tussen mens en God en God en mens
Vers 15-17 God zegt: ga de ark uit.
Vers 18-19 Noach gaat naar buiten
Vers 20 Noach bouwt een altaar en offert
Vers 21-22 God zegt: Nooit weer zal Ik …
God reageert liefdevol op de mens.
Maar het is wel aan de mens om in het verbond te stappen!
We kunnen deze dialoog perfect naar ons dagelijks leven overzetten:
- God spreekt bv in je geweten, dat er iets niet goed is in je leven.
- Je hoort het en je krijgt berouw.
- Je maakt iets goed of je vergeeft en je keert je terug naar God toe.
- God vergeeft jou en er is nieuw leven. Je kunt weer beter ademen.
Dit is een voorbeeld van gewone communicatie tussen God en mens en mens en God. Er zijn natuurlijk veel meer scenario’s denkbaar; er zijn mensen die visioenen krijgen, of Gods stem horen in Bijbelverzen, mensen die openbaring ontvangen over wat ze in deze of gene situatie moeten doen, … Maar de basis is hetzelfde.
Het verbond tussen God en mens is een relatie. Een relatie waarin iets gebeurt, niet een relatie die onderaan je whatsapplijst staat of waarvan je niet meer weet waarom je die ooit als vriend hebt toegevoegd.
- Ik denk dat er veel mensen zijn die God als vriend toevoegen, voor de zekerheid, maar blij zijn als hij niets post, want daar zouden ze verveeld mee zitten…
Na veertig dagen hoort Noach Gods stem. Dat hij die stem hoort en verstaat, spreekt al van een goede en trouwe relatie. Het is zoals de stem van jouw kind, van jouw wederhelft, van jouw moeder… die haal je eruit en je hebt weinig woorden nodig om te weten wat die persoon bedoelt.
Maar het betekent ook… dat God veertig dagen niet tot Noach heeft gesproken. Gelukkig was Noach van het geduldige type, alhoewel… hij had toch maar een duif en een raaf naar buiten had gestuurd voor een stand van zaken.
– Als het erop aankomt – blijven we geduldig wachten op God?
Wat zegt God? “Ga uit de ark.” “Trek weg uit de ark”
“Ga”, dat hoorden we bij Abraham ook, ga uit je moederland weg naar het land dat ik je zal wijzen.
Ook Mozes, hij die uit het water getrokken werd, moest het volk van God uit Egypte wegtrekken.
Voor Noach, voor Abraham en voor Mozes komt er een nieuw leven. God heeft daartoe aangespoord. Uit de decadentie, uit het veelgodendom, uit de slavernij. Onze roeping ligt in de bevrijding.
Na Jezus’ dood en opstanding is dat wellicht nog meer zo. Er zit bevrijding in elke dag: trek de oude mens uit, bekleed je met de nieuwe mens, ga als nieuwe schepping leven, in Christus.
Na veertig dagen komt God Noach weer onder ogen. Het is wel wat. De hele wereld is een ruïne. Enkel Noachs familie en de dieren die bij hem hoorden, zijn gered, zij die luisterden naar Gods woord, ook al viel er toen nog geen druppel regen… Geloof, gehoorzaamheid redt… het zal een rode draad zijn door de Bijbel, neen, geen brave, burgerlijke gehoorzaamheid, maar desnoods tegen de gangbare ideeën in luisteren naar de stem en het woord van God. Het is de sleutel tot het eeuwig leven, het geloven van Gods woord en vandaaruit het doen! Het verhaal van Noach is een schaduw van dat van elke gelovige.
Noach komt zonder kleerscheuren uit de ark, met al zijn dieren, een paar van de onreine, zeven paar van de reine…
En dat is goed, want na de zondvloed zullen de reine dieren niet alleen opgegeten kunnen worden, ze zullen ook gebruikt worden om te offeren.
Voor het eerst in de Bijbelse geschiedenis wordt er een altaar gebouwd.
De betekenis van het Hebreeuwse woord voor altaar, Mizbeach is “om te offeren”. Daarom hebben protestantse kerken geen altaar – het laatste en ultieme offer heeft Jezus voor ons gebracht. Wij hebben om praktische redenen een tafel.
Maar Noach bouwde een altaar. Hij verbrandde daar zijn offer op. De bedoeling van het verbranden is het laten opstijgen naar de hemel. God ruikt namelijk de daden van de mens.
Welke geur ruikt God bij jou? Het heerlijk parfum van de liefde of de rottende geur van onverteerde brokken jaloezie of de compensaties van een minderwaardigheidscomplex – om maar iets te noemen…
In dit tweede gedeelte van de tekst is het Noach die actie onderneemt en God die reageert. God ruikt het offer van Noach en gedenkt de mens. Het is als een kind dat, na al de tegengas die het gegeven heeft, met een knuffel komt, om alles weer goed te maken.
Gods hart wordt geraakt, in zijn hart neemt God een voornemen.
Heel die zondvloed, zoals hij er nu is geweest, dat gaan we niet meer, nooit meer doen!
Hoewel (!) – staat erbij – de mens slecht is, vanaf zijn jeugd al. We zien hier iets bijzonders gebeuren: God weet dat de mensen hun slechte daden zullen herhalen en dat het Hem zal pijn doen.
Maar toch… besluit hij om de mensheid nooit meer te vernietigen.
Hier gebeurt iets raars. Alsof we twee keer een andere God zien.
Eerst de gerechtigheid: al wie slecht is, moet de doodstraf krijgen. Het gaat niet anders.
Nadien: ik weet dat de mens slecht is, maar toch wil ik dit niet meer…
Hier komt het hart van de Bijbel spreken!
Ja, God is rechter over de hele wereld.
Maar God ziet ons graag en wil niet dat we veroordeeld worden.
Hij moet wel, want Hij is een eerlijk rechter.
Hoe los je dat dan op een rechtvaardige manier op?
Wat… wanneer God eerst een rechtvaardige straf uitspreekt en vervolgens zelf de straf zou dragen, wanneer Hij zelf onder de mensen ging wonen en – heilig en onschuldig – hun straf zou dragen…
Op zich is het te makkelijk, want wanneer de mens gewoon zijn straf wordt kwijtgescholden, dan loopt hij ook van God weg, terug om zijn eigen ding te doen. Hij acht Gods liefdedaad niet.
Dat wordt anders, wanneer Hij de immens grote liefde van de God-rechter beseft. Hier in het verhaal van Noach begint dat besef te komen.
Na de desastreuze afloop van de eerste samenleving, begint het te dagen. Er zijn twee zaken die belangrijk zijn en die het leven en het samen leven in stand houden. Het eerste is gerechtigheid. Recht moet geschieden. Het tweede is: vergeving.
Als je voor elke misdaad en voor elk voorval met gelijke munt terug moet betalen, dan blijf je bezig. De psychologie heeft ook bewezen dat het niet altijd het straffen is, dat een mens helpt om te veranderen, maar dat de grootste hulp wel de liefde is.
Hier in dit oerverhaal wordt dat uitgelegd. God zelf doet het ons voor. Hij vindt een evenwicht tussen gerechtigheid en vergeving. Hij doet van geen van beide iets af, kiest niet voor de makkelijkste weg – kiest eigenlijk voor de moeilijkste weg, omdat hij ons graag ziet.
Het werkt bij onze kinderen ook zo: vaak is het veel efficiënter hen liefdevol te begeleiden dan ze te berispen of te straffen. Het voorbeeld van God mag ons inspireren, elke dag, ook wanneer wij het idee hebben dat de mensen rondom ons, of onze kinderen of wie dan ook, het echt uithangen. Weet dan dat wij dat dagdagelijks ook doen tegenover God, en dat Hij ons genadig is. Voor altijd. Amen.
Details
- Datum: 16 July 2023
- Onderwerp: gerechtigheid, Noach, offer, verbond, vergeving
- Predikant: Katelijne Depoortere
- Books: Genesis
- Serie: Omgaan met elkaar
- Bijbeltekst: Genesis 8: 15-22
- Service Type: Zondag dienst