De tekenen van brood en wijn

Het winteruur is een feit. We kijken tegen donkere avonden aan. Maar ook
tegen wat gezelligheid, lekker warm binnen, eten met vrienden, daar kunnen
mensen van genieten, van het eten én van de vrienden…
Ook hier in de kerk ervaren we dat mensen graag samen avondmaal vieren. Het
zijn dezelfde twee aspecten die we belangrijk vinden, die terugkomen:
 het eten – het geestelijk voedsel dan
 en het samen-zijn, de ervaring van samen kerk-zijn, van gemeenschap
met elkaar en met de Heer.
Avondmaal vieren, dat doen we hier in de kerk één keer in de maand. Dat
verschilt nogal in protestantse kerken. Ik ken gemeenten bij wie het elke week
gebeurt, want je moet zoveel mogelijk van dit bijzonder mysterie doordrongen
worden, en er zijn kerken, die het maar een paar keer per jaar vieren, omdat
het juist zo bijzonder is.
Dat bijzondere van het avondmaal willen we vandaag in de verf zetten, door
bepaalde aspecten ervan nader te bekijken.

We kozen daarvoor een tekst uit het Oude Testament. Misschien dacht
iemand: tiens, ik dacht dat het avondmaal meer dan duizend jaar later was
ingesteld door Jezus. Dat klopt, maar het heeft een lange traditie. We kunnen
Jezus nooit los zien van zijn traditie, en dat was Gods Woord in het Oude
Testament, met Pesach, sabbatviering en met Melchisedek. Het Nieuwe
Testament is pas na Jezus’dood geschreven.

We hoorden in het eerste boek van de Bijbel, hoe Abram de gaven van brood
en wijn krijgt aangereikt.

Genesis 14 is de eerste tekst in de Bijbel die de tekenen van brood en wijn
vermeldt.
Genesis 14 is ook de eerste tekst in de Bijbel die het heeft over oorlog, moeten
we erbij zeggen.
Genesis 14 is ook de eerste tekst die het heeft over een priester, een priester-
koning dan nog.
En het is ook de eerste tekst die spreekt over een overwinning.

Rabbijnen hebben door de eeuwen heen weinig interesse getoond voor
Genesis 14, ook de modernere rabbijnen als Jonathan Sacks niet.
Maar dit hoofdstuk heeft bij christenen altijd tot de verbeelding gesproken.
Melchisedek, koning van Salem – vrede, betekent dat, zoals Salam in het
Arabisch. Melchisedek – Melech Zedek - Koning van de gerechtigheid is zijn
naam. Aan wie doet hij ons denken?
Hij biedt brood en wijn aan – aan wie doet ons dat denken?
Melchisedek lijkt geen voorouders te hebben en geen afstammelingen… aan
wie doet hij ons denken?
Het is voor christenen een bijzonder, mysterieus stukje.

Abram ontmoet twee koningen.
De koning van Sodom is de eerste die vermeld wordt. De koning van Sodom is
onderweg naar Abram in de Koningsvallei. We weten verder niets over deze
plaats, dan dat ze wellicht naast de Dode Zee lag, tussen de ruwe, half beboste
bergen. Stond er een gebouw? Of was er iets bijzonders, dat juist daar werd
afgesproken? Geen idee.

De oorlog is voorbij. Er worden vredesverdragen getekend. Er zullen
onderhandelingen plaatsvinden over de oorlogsbuit en zoals we dat gezien
hebben op 7 oktober, oorlogsbuit dat betekent huisraad, maar ook mensen.
Alle dingen die meegenomen zijn worden voorwerp van onderhandeling.
De koning van Sodom is onderweg naar de Koningsvallei, naar Abram, maar
blijkbaar staat er eerst nog een andere ontmoeting op het programma. Met de
niet eerder genoemde – blijkbaar tiende - koning, Melchisedek, de koning van
Salem.
Koning van vrede en gerechtigheid, brood en wijn, als uit de hemel gekomen…
dat kan voor ons christelijk oor bijna niet anders dan een voor-verwijzing zijn
naar Jezus.
Herinner u wat Jezus van zichzelf zei: Eer Abraham was, ben ik… (Joh. 8:58)

Melchisedek, priester van de Allerhoogste, liet brood en wijn brengen, luidt het
verhaal, alsof het de normaalste zaak van de wereld is, dat uit het niets, zonder
relatie met hetgeen gebeurd is, brood en wijn wordt aangereikt uit de handen
van iemand die uit de eeuwigheid lijkt te komen.

Midden een verschrikkelijk verhaal van onderdrukking, van oorlog, van
ontelbare slachtoffers die in pekputten vallen, van krijgsgevangenen die van
her naar der worden gesleurd… Aan het eind van dat verhaal, maar we zijn
eigenlijk nog niet bekomen, staat daar de Koning van de vrede en gerechtigheid
met in zijn handen brood en wijn.
Voor Abraham was het in elk geval een zeer bijzonder moment, een moment
van grote zegen:
Gezegend zij Abram door God, de Allerhoogste
En gezegend zij God, de Allerhoogste, want hij leverde uw vijanden aan u uit…

Ook wij worden, midden in ons leven, met alle drukte, verdriet, zorgen,
uitgenodigd aan de tafel van de Heer om brood en wijn met Hem te delen.
Zoals we zijn. Ieder met zijn gebreken, fouten scherpe kanten, ieder net zoals

Zacheüs en de vrouw van lichte zeden of zoals de kreupele Mefiboseth bij
koning David…
Midden in het leven komt Jezus naar ons toe. Onze priester, onze hogepriester,
in de orde van Melchisedek, die aan de rechterhand van de Vader voortdurend
voor ons pleit, die ons rechtvaardig pleit en waardig om met Hem aan te zitten
en die bij de Vader pleit voor zegeningen.
Wanneer je straks in de kring staat en daar vanbinnen gelukkig en blij van
wordt, omdat je een vrede ervaart of een eenheid, waarvan je weet dat die
eeuwig is, dan is dat een zegening, een geestelijk voedsel, aangereikt door
Jezus zelf. Want Hij is het die ons uitnodigt!
Maar het kan evengoed zijn dat jij genezing ontvangt, of angst overwint, of
iemand anders verder helpt, dat zijn allemaal zegeningen, waarvan wij mogen
genieten, zaken waarbij we ervaren: God is erbij in mijn leven! En Hij deelt uit.
Hij deelt zijn zegen uit, aan die in Hem geloven! Als wij in Hem geloven, dan zijn
we Eén, dan zijn we gemeenschap.

Melchisedek gaf. Daar was geen aanleiding toe. Er was geen reden waarom
Melchisedek brood en wijn met Abram zou delen. Tenzij ze iets
gemeenschappelijks hadden.
Maar wat hadden ze dan gemeenschappelijk? Wat staat er in de tekst? Waarop
legt de tekst nadruk?
Drie keer wordt de naam van de Allerhoogste genoemd. Zowel Abram als
Melchisedek waren goed gekend bij de Allerhoogste God, Schepper van hemel
en aarde.

Wanneer wij brood en wijn met elkaar delen en met de Heer, dan is het ook dat
wat ons één maakt: het geloof in de Ene God, het geloof in onze Heer Jezus
Christus, die zich heeft gegeven.
En er was geen reden voor Jezus om zichzelf te geven, dan een reden die uit de
eeuwigheid naar ons toe komt: Zijn onmetelijke liefde.
En er is geen reden voor Jezus om ons brood en wijn aan te bieden, dan de
gemeenschap die wij met Hem hebben door het geloof in Hem.

Avondmaal gaat over géven. Hij aan ons het leven, wij ons leven aan Hem.
En dat is iets wat in Genesis 14 duidelijk wordt, dat het verhaal van God over
geven gaat.

Melchisedek, de koning van de vrede komt bij Abram op bezoek, net wanneer
hij de koning van Sodom moest ontmoeten, de koning van Sodom, jawel,
symbool voor het kwaad.
Je komt het wel eens tegen als mens, net wanneer je je het goede hebt
voorgenomen, dat dan het kwade het jou moeilijk maakt. Wanneer ik aan het
bidden en vasten ben, dan voel ik mij de hemelsferen nabij en dan groei ik in
mens-zijn naar Gods beeld, maar omdat mijn lijf het vasten niet leuk vindt, kan
ik juist op die dagen ook heel hard uit mijn slof schieten en dan lijkt het alsof
alles in duigen valt en het hele geloofsverhaal niet meer de moeite is. Maar dat
hoeft niet. En dat zien we in dit verhaal!
Abram begeeft zich in twee invloedssferen: die van de koning van de vrede en
die van de koning van het kwaad. Ze zijn er altijd, die twee.
Melchisedek zegent. Hij komt alleen maar met het goede. Dat kan geen mens
hem nadoen.
De priesters uit de stam Levi vroegen de Heer voortdurend om genade, maar
deze hogepriester voor eeuwig, die zegent, die is geheel anders, die schenkt
zelf genade.

De koning van Sodom, Bera heet hij: in het kwaad, de koning van Sodom komt
niet met zegen. Hij is verslagen, overwonnen door een klein leger van Abram,
met de steun van God.
De koning van Sodom representeert de negen koningen die oorlog voerden.
Allen waren ze uit op het grijpen van macht en bezit. De koning van Sodom
komt onderhandelen. Hij is niet geïnteresseerd in geven, maar in nemen.

Hij had ook Lot en zijn familie en diens bezittingen genomen – zo staat het er.
Abram had in de kracht van God zijn neef kunnen bevrijden.
Nu staat de koning van Sodom daar, als verliezer, die alles is afgepakt. Hij wil
zijn mensen terug. De bezittingen mag Abram houden.
Maar Abram is niet geïnteresseerd in nemen. Hij wil niets, geen draad en geen
schoenriem, niets van de bezittingen van Sodom. Dat nooit iemand zegt dat
Sodom hem heeft rijk gemaakt!
Abram is partner van Melchisedek; hij is geïnteresseerd in geven en in de
Allerhoogste.
In plaats van te nemen waar hij recht op had na zijn overwinning, geeft Abram!
Hij geeft een tiende van wat hij bezit aan de koning van de vrede. Daarmee
drukt hij uit: U, Heer, bent mij alles waard!

En daar gaat het avondmaal over.
Wij geven ons over aan de Heer van de vrede. We zijn bereid om naar zijn
voorwaarden te leven en te geven, onszelf helemaal te geven, wat Hij ook van
ons vraagt.
Omdat we beseffen dat er aan die andere kant
Iemand staat, een priester, die uit het niets en zonder reden bereid was om
zichzelf te geven, alleen uit liefde.

We nemen brood en wijn aan.
We erkennen, Zijn lichaam, gebroken, als brood.
Zijn bloed, als wijn, zijn levenskracht, vergoten, voor ons.

En wij die ons leven geven aan Hem

Onze oude mens, onze zo menselijke wrede natuur, die uit is op krijgen en
nemen, die ons “ik” centraal zet. Die is gekruisigd, toen we één werden met
Jezus, door het geloof in Zijn dood.
Daarmee zeggen we de koning van Sodom, de verleider, de verhinderaar, het
kwaad vaarwel. En we richten ons op mens-zijn naar het evenbeeld van Gods
Zoon. We keren ons af van het kwaad en bouwen met Hem mee aan Zijn rijk
van vrede en gerechtigheid.

Wanneer de in de kring gaan staan, wensen we elkaar de vrede, de vrede van
de Heer, de vrede die Abram al heeft mogen ontvangen, en die ook wij uit
handen van onze Heer in ons hart mogen ontvangen. We geven die door, want
om niet hebben wij ontvangen, om niet zullen wij geven (Mt 10:8).
En al de rest is zegen.
Door onze koning-priester verkregen
Vanuit de eeuwigheid, recht naar ons hart.
Laten wij straks samen vieren in een gezegende kring, een kleine wereld van
vrede en gerechtigheid, verbonden in de eeuwigheid.