Mensen vissen

Wie schrijft, die blijft. Dat geldt zeker voor de Bijbelschrijvers.

Jezus zelf schreef niet, maar leerde. Ook dat is een manier om te blijven, om te blijven doorleven: doorgeven, het leven en de kennis doorgeven aan de volgende generaties.

In de oude wereld was het niet alleen een eer leraar te zijn, het was ook een eer om leerling te zijn van…   Op vandaag lopen mensen wel eens te koop met studies aan het Sint-Jan-Berchmanscollege of de Abdijschool van Zevenkerken en met hoogaangeschreven universiteiten op hun cv…  in de oude tijden noemde je gewoon je leraar.

Bij een goede leraar terechtkomen was trouwens niet voor iedereen weggelegd. De leraars waren zeer kieskeurig. Zij bepaalden wie hen kon volgen en wie niet. Zo waren de manieren. In die wereld leefde ook leraar, rabbi Jezus.

Het openingsvers bij Lucas geeft het ook zo mooi weer: Toen hij eens aan de oever van het Meer van Gennesaret stond en het volk zich om hem verdrong om naar het woord van God te luisteren… Je ziet het voor je. Iedereen hangt aan zijn lippen. Ze willen allemaal zijn leerlingen worden. Maar wat betreft zijn nauwe entourage is Jezus kieskeurig.

Hij ziet Simon, die bezig is met netten spoelen. Die verdringt zich niet om bij Jezus te zijn. Maar het is niet zo dat hij weigert om zijn boot af te staan, wanneer de grote rabbi hem opvordert…   Jezus permitteert zich wel wat. Kom, pak je boot en vaar een stukje van de oever weg, dan kan ik vandaaruit lesgeven. Het voordeel van deze methode was dat zeer veel mensen naar Jezus konden luisteren.

Jezus geeft onderricht, maar we horen niet wat hij zegt. We staan als het ware achterin de menigte en mogen al blij zijn dat we erbij horen. Maar daar in de verte op het meer zien we wel iets gebeuren. Jezus legt de moeilijke geestelijke zaken waar hij het over heeft vaak ook wel plastisch uit.

De vissers hebben in de nacht niets gevangen – misschien behoorde dat al tot Gods plan! Op het woord van Jezus moesten ze met hun boten naar het diepe varen – overdag, wanneer er minder te vangen viel!! Ik las een heel recent artikel met als ondertitel: meer en meer vissers weten dat vissen in het donker goed kan zijn. Dat hebben we dan toch opnieuw moeten uitvinden. De leerlingen van Jezus wisten het wel! En Jezus ook. Leerlingen veel vis laten vangen in de nacht, dat zou geen wonder zijn. Maar nu is het overdag.

Simon kan het niet laten om het nog eens expliciet te zeggen: “Meester, de hele nacht hebben we ons ingespannen en niets gevangen.” Maar hij voegt eraan toe: “Maar als U het zegt, zal ik de netten uitwerpen.”

Een mens zweeft altijd tussen geloof en ongeloof.

De dagelijkse realiteit wakkert ons ongeloof aan. Samenwerken? Mensen willen niet samenwerken, ze vechten voor hun eigen gelijk. Mensen zijn altijd uit op het beste voor zichzelf. Genezen van kanker – nee daar ben je nooit van genezen. Vrede op aarde? Ze wordt altijd weer aan diggelen geschoten. Gebedsverhoring? – Misschien, heel misschien…

Geloven we erin?

Simon drukt zijn twijfel uit, maar ook zijn geloof. Er staan ook wel veel mensen op te kijken en tenslotte ligt de verantwoordelijkheid bij Jezus – het gaat meer over Jezus’ reputatie dan over die van Simon, toch?

Simon gelooft en hij vangt meer vissen dan zijn netten aankunnen. Overdag. Op Jezus’ woord, op het woord van Jezus die geen visser is, of toch niet een visser in dezelfde zin.

…

Wij zijn die Simon. Wij krijgen onderricht van Jezus.

Jezus heeft ons uitgekozen, niet omdat we zeer goed aan het luisteren waren, neen, zoals gewoonlijk gingen we helemaal op in ons eigen leven. Maar Jezus heeft ons uitgekozen. Hij komt in onze boot zitten en zegt ons in welke richting te varen.

Geloven we in de uitwerking, wanneer we iets doen op Gods Woord? Wanneer Gods ons hart aanspreekt, en in onze gedachten mensen opkomen, waarvoor we iets kunnen betekenen…   Geloven we in de uitwerking van samenwerken met God? Geloven we dat we meer vis kunnen vangen dan de netten aankunnen?

…

Is het Jezus of is het het wonder…  Petrus gaat door de knieën.

Als je op je knieën gaat zitten voor iemand – dat doen wij niet meer – misschien hebben we nederigheid afgeleerd, als je voor iemand op de knieën valt, dan geef je daarmee aan hoe groot hij is. Voor Simon gaat het zowel over Jezus als over het wonder.

En in zijn hart speelt zich nog meer af. Hij heeft zelf niets gevangen in de nacht. Terwijl deze man, zonder zonde en met een ongelofelijk sterke verbinding met God… gewoon een oervloed van zegen laat zien…   Simon zei: “Ga weg van mij Heer, want ik ben een zondig mens.” Voor Simon was Jezus zo groot, straalde Jezus zozeer God uit, dat hij, als kleine, zondige mens, naast Hem niet in leven kon blijven.

Op dat moment heeft Simon-Petrus nog niet door waar het over gaat. Het aantal vissen dat op Jezus’ woord gevangen werd, is een beeld vooraf.

Nu pas komt het échte onderricht!

Mensen zijn perfect in staat om vissen te vangen. Ze doden de dieren, verkopen ze of maken ze klaar om op te eten. Hierbij worden de vissen gebruikt voor eigen voordeel.

Jezus zegt: “Wees niet bang” – Hij parkeert de zonde van Simon-Petrus even en vervolgt: “Voortaan zul je mensen vangen”.

Mensen vangen kunnen we ook goed. Mensen om de tuin leiden, iets voorliegen, mensen manipuleren, mensen gebruiken, misbruiken, mensen vangen in onze vriendenkring op social media of in ons klantenbestand, in onze kerk… en wie de macht heeft, kan mensen ook letterlijk gevangen zetten, ervoor zorgen dat hun stem niet meer wordt gehoord. We kennen allemaal regimes die dat op grote schaal toepassen. Dat zijn wreedheden, die op zich ook weer een beeld zijn voor het leven van de mens zonder God.

Zonder God zitten wij in deze wereld gevangen. Dan is er niets anders dan de wetten van de wetenschap, dan de eeuwige fouten die we maken, dan d de kleine en grote verslavingen die elk van ons wel heeft, de gebrokenheid van het leven, de broosheid die we allemaal tegenkomen, het ouder worden, het vechten tegen de bierkaai, het onrecht en het eindigt gewoon met de dood. Soms heel abrupt en altijd moeilijk.

Water in de Bijbel staat symbool voor de tijd, de tijd waarin de mens is ondergedompeld. Het is zeer moeilijk om de tijd te overstijgen. Soms lukt dat wel. Op momenten waarop je samen met een ander diepe verbondenheid voelt, bij een uitvaart staat het leven soms even stil, bij een adembenemend uitzicht, of …  in diep gebed. Dan kun je die tijdelijkheid en de gebondenheid aan het aardse leven overstijgen. Maar het grootste deel van ons leven zijn we bezig met dagelijkse dingen, we zijn slaaf van de tijdelijkheid.

Jezus is gekomen om ons daaruit te halen, om ons een veel rijker leven te bieden, waarin we  - verbonden met de Eeuwige God, met het grootste principe van leven - , aan andere mensen het leven schenken. Jezus geeft ons een opdracht: andere mensen opvissen uit het water dat leidt naar de dood. Jezus biedt een leven met veel perspectief. Een leven waarin we de tijd en onze dagelijkse beslommeringen stil zetten om er te zijn voor de ander, om er werkelijk te zijn voor de ander en in dat zijn met de ander: te overstijgen, te leven.

Jezus zet ons leven op zijn kop. Stop met levende vissen dood te maken, ga liever dode mensen levend maken. Maak ze vrij van wrok en bitterheid, vrij van boosheid en egoïsme, bevrijd ze van de omstandigheden, maak van hen ook vissers van mensen. Jezus roept ons om anderen het leven te gunnen, desnoods het onze ervoor op te geven.

De leerlingen lieten alles achter, hun boot, hun vader, hun geld, hun gewoonten, hun principes.

Dat had Jezus hun voorgedaan: Hij heeft ook zijn leven bij God achtergelaten om tot bij ons te komen, om dat ellendige, armzalige leven van ons te leven en het vervolgens voor ons op te geven. Hij brengt daarmee ons leven naar een hoger plan. Aandelen in bedrijven kun je niet meenemen. Aandelen in relaties wel.

Wie schrijft, die blijft, die blijft hier. Wie Jezus volgt, die blijft echt, die vangt het Leven.